Σύνδρομο Down

Πηγή πληροφοριών: Έντυπο “Οδηγός οδοντιατρικής φορντίδας για γονείς και φροντιστές παιδιών με αναπηρίες και προβλήματα υγείας” της Παιδοδοντιατρικής Εταιρείας Κύπρου

Οδοντοστοματικά Xαρακτηριστικά:

Το κυριότερο οδοντιατρικό πρόβλημα των παιδιών με σύνδρομο Down είναι ο αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης ουλίτιδας και περιοδοντικών παθήσεων. Αυτό οφείλεται στη μειωμένη αμυντική ικανότητα και χημειοταξία των κυττάρων που είναι υπεύθυνα για την αντιμετώπιση της φλεγμονής.

Ο κίνδυνος σε σχέση με το γενικό πληθυσμό για ανάπτυξης τερηδόνας είναι χαμηλότερος
Σε περιπτώσεις μυϊκής υποτονίας υπάρχουν προβλήματα στην μάσηση και αυξημένη σιαλόρροια.
Συνήθως παρατηρείται καθυστερημένη ανατολή δοντιών συγγενής έλλειψη δοντιών (δηλαδή λιγότερα δόντια) μικροδοντία ή υποπλασία δοντιών.
Παρατηρούνται σοβαρά στοματογναθικά προβλήματα: Ψηλή και στενή υπερώα, χασμοδοντία λόγω μεγαλογλωσσίας ή/ και προώθησης της γλώσσας στην κατάποση.

Λόγω της κακής τοποθέτησης της γλώσσας (προώθηση γλώσσας) πολλές φορές οι ασθενείς έχουν έντονο αντανακλαστικό εμέτου και δυσανασχετούν με οποιαδήποτε επαφή στην στοματική κοιλότητα.

Βρουξισμός
Στοματική αναπνοή. Η στοματική αναπνοή δημιουργεί χασμοδοντία δηλαδή άνοιγμα κατά την σύγκλειση μεταξύ των προσθίων δοντιών.

Χασμοδοντία

Τρόποι Χειρισμού στο οδοντιατρείο

Η θεραπεία είναι πολλές φορές εφικτή στο οδοντιατρείο ειδικά αν η πρώτη επίσκεψη στον οδοντίατρο γίνει από πολύ νωρίς για ΠΡΟΛΗΨΗ.
Ενημερώστε τον οδοντίατρο για το επίπεδο αντίληψης του παιδιού.
Πρωινά ραντεβού όπου το παιδί είναι ξεκούραστο υποβοηθούν τη συνεργασία του
Καθαρές και σύντομες εντολές οι οποίες επαναλαμβάνονται
Χρήση της μεθόδου πες-δείξε-κάνε ώστε να εξοικειωθεί το παιδί με το οδοντιατρείο.
Ανάπτυξη εμπιστοσύνης μεταξύ ασθενούς – γιατρού και προσωπικού. Καλύτερα να χρησιμοποιείται κάθε φορά το ίδιο δωμάτιο αλλά και το ίδιο προσωπικό για να είναι γνώριμο το περιβάλλον στο παιδί.
Επιβράβευση της καλής συμπεριφοράς τόσο λεκτικά, όσο και με κάποιο δωράκι.
Εκεί που το επιτρέπει η αντίληψη του παιδιού χρησιμοποιούνται διάφορα μέσα όπως τραγούδια, μουσική, διήγηση μιας ιστορίας, προβολή κάποιας ταινίας που μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή του παιδιού από την οδοντιατρική εργασία συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην αύξηση της συνεργασίας του.
Ακόμη όπου το επιτρέπει το ιατρικό ιστορικό του παιδιού μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μάσκα του πρωτοξειδίου του αζώτου που στην πλειοψηφία των παιδιών έχει ηρεμιστικές – χαλαρωτικές ικανότητες και αποτελεί μεγάλη βοήθεια για να γίνει εφικτή η οδοντιατρική εργασία. Επίσης, το πρωτοξείδιο του αζώτου βοηθά τα μέγιστα στην μείωση του αντανακλαστικού του εμετού καθιστώντας την οδοντιατρική θεραπεία ως εκ θαύματος εφικτή εκεί που θα εθεωρείτο αδύνατον!!
Η χρήση συγκράτησης χεριών με τα ειδικά μανίκια για λόγους ασφαλείας εκεί που χρειάζεται.
Χρήση στοματοδιαστολέων, γλωσσοπιέστρων, ελαστικού απομονωτήρα και χειρουργικής αναρρόφησης ώστε η θεραπεία να είναι εφικτή με ασφάλεια αλλά και να είναι ανεχτή από τον ασθενή.
Γενική νάρκωση ως τελευταίο καταφύγιο.
Κάποιες τεχνικές είναι οι ίδιες με αυτές που χρησιμοποιούνται στα παιδιά με αυτιστικά χαρακτηριστικά (δες κεφάλαιο αυτισμού).

Μάσκα πρωτοξειδίου του αζώτου

Η συνεργασία των παιδιών αυτών στο οδοντιατρείο είναι σχετικά δύσκολη αλλά ο παιδοδοντίατρος μπορεί να διαχειριστεί με επιτυχία τις περισσότερες των περιπτώσεων ανάλογα βέβαια και με τον βαθμό της πνευματικής καθυστέρησης που παρουσιάζουν αλλά και την ηλικία.

Δυστυχώς μεγαλώνοντας οι ασθενείς αυτοί συνήθως γίνονται μη συνεργάσιμοι και πεισματάρικοι και αν είναι και εύσωμοι τότε ο χειρισμός τους στο ιατρείο γίνεται ακόμα δυσκολότερος. ‘Ενα σχεδόν 50% με σύνδρομο Down έχουν συγγενή καρδιοπάθεια με αυξημένο κίνδυνο καρδιακών επιπλοκών λόγω οδοντογενών μολύνσεων. Μερικές φορές χρειάζεται προληπτική αντιβίωση για την οδοντιατρική θεραπεία.

Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν και λαμβάνοντας υπόψη και τις συγγενείς καρδιοπάθειες η πρόληψη γίνεται επιτακτική ανάγκη στα παιδιά με σύνδρομο Down. Γιαυτό καλό θα ήταν να φέρετε το παιδί στο οδοντιατρείο γύρω στην ηλικία του ενός έτους. Αυτό θα του εγγυηθεί σχεδόν ότι δεν θα πάθει τερηδόνα, ενώ θα μειωθεί πολύ η πιθανότητα για ουλίτιδα και περιοδοντική πάθηση και τις οποιεσδήποτε επιπλοκές στην καρδιά του.

Τρόποι Χειρισμού στο σπίτι

Φροντίδα στο σπίτι

Κατάλληλη θέση όταν βουρτσίζετε τα δόντια

Εάν το παιδί είναι σε τροχοκάθισμα σταθείτε ή καθίστε πίσω του και στο πλάι, ελέγχοντας με το χέρι σας το κεφάλι του κρατώντας κάτω από το πιγούνι του, με ελαφριά στήριξη στο σώμα σας. Πολλές φορές χρειάζονται δύο άτομα για να μπορέσετε να βουρτσίσετε τα δόντια του παιδιού. Ο ένας θα κρατάει τα χέρια του παιδιού και ο άλλος θα βουρτσίζει.

Καλύτερη διάνοιξη στόματος

Υπάρχουν τρόποι που μπορείτε να ανοίγετε το στόμα του παιδιού και να προστατεύετε τα χέρια σας από πιθανό δάγκωμα αλλά και το ίδιο το παιδί.

Οδοντόβουρτσες που κυκλοφορούν στο εμπόριο

Στοματοδιαστολείς κατασκευασμένοι με ειδικό μαλακό υλικό για χρήση στο σπίτι που βοηθούν στην καλύτερη και ασφαλή διάνοιξη του στόματος.

Χρήση Οδοντικού Νήματος

Για να μπορέσετε να καθαρίσετε περιοχές που δεν φτάνει η βούρτσα πρέπει να χρησιμοποιήσετε οδοντικό νήμα. Υπάρχει δυσκολία και χρειάζεται αρκετή εξάσκηση αλλά όπου μπορεί να γίνει η χρήση του είναι ευεργετική. Σε περιπτώσεις που για λόγους δικής σας προστασίας (αποφυγή δαγκώματος) δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το παραδοσιακό νήμα υπάρχουν στο εμπόριο διάφορα άλλα προϊόντα που μπορούν να σας βοηθήσουν.