Τραυματισμένα δόντια – Πρώτες βοήθειες – Επείγοντα Περιστατικά

Πρώτες βοήθειες για τραυματισμένα δόντια

Γενικά

Τα τραύματα στα δόντια είναι πολύ συχνά και αριθμούν εκατομμύρια περιπτώσεις στον κόσμο. Συμβαίνουν ιδιαίτερα σε παιδιά πού τα άνω μπροστινά τους δόντια είναι πεταγμένα προς τα έξω. Μετά από τραύμα ο πανικός είναι το συναίσθημα που κυριαρχεί τόσο τους γονείς όσο και το παιδί γι’αυτό η συμβουλή μας εάν το παιδί σας υποστεί τραύμα να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας και να παρατηρήσετε τα εξής πριν ακόμα τηλεφωνήσετε στον οδοντίατρο:

Παρατηρήστε αν το παιδί παρουσιάζει συμπτώματα όπως ζαλάδα, εμετό ή λιποθυμία. Αν το παιδί σας δεν αισθάνεται καλά, καλέστε τον παιδίατρό σας.
Επίσης, αν το παιδί σας τραυματίστηκε εκτός σπιτιού, ελέγξτε αν ο εμβολιασμός του κατά του τετάνου έχει ακόμη ισχύ.
Παρατηρήστε για τυχόν οιδήματα ή εκδορές μέσα και έξω από το στόμα. Αν υπάρχει οίδημα (φούσκωμα)στα χείλη ή στα μάγουλα χρησιμοποιείστε συσκευασία πάγου από τα φαρμακεία τυλιγμένη σε βαμβακερή πετσέτα για λίγα λεπτά έως ότου μειωθεί το οίδημα.Στη συνέχια τηλεφωνήστε στον οδοντίατρό σας.

Σπασμένα δόντια

Αν μετά από τραύμα προσέξετε ότι λείπει μέρος του μπροστινού δοντιού ψάξτε να το βρείτε και φυλάξτε το στο ψυγείο σε ποτήρι με γάλα. Το σπασμένο αυτό κομμάτι μπορεί να κολληθεί στο δόντι. Αν δεν βρεθεί το σπασμένο μέρος του δοντιού, μπορεί να κατασκευαστεί τεχνητό και να τοποθετηθεί στο δόντι με πολύ καλά αισθητικά αποτελέσματα. Δεν είναι απαραίτητο να κολληθεί την ίδια μέρα το σπασμένο κομμάτι του δοντιού, αυτό θα μπορούσε να περιμένει μερικές μέρες χωρίς πρόβλημα. Καλό είναι όμως το δόντι να εξεταστεί την ίδια μέρα από τον οδοντίατρο στην περίπτωση που το κάταγμα είναι βαθύ με αποκάλυψη του νεύρου. Σε τέτοια περίπτωση θα πρέπει να γίνει προστατευτική κάλυψη του νεύρου άμεσα για να μην μολυνθεί λόγω της επικοινωνίας του με το περιβάλλον.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η συγκόλληση σπασμένου κομματιού δοντιού γίνεται μόνο σε μόνιμα δόντια, ΟΧΙ ΣΕ ΝΕΟΓΙΛΑ ΔΟΝΤΙΑ.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ: Σε λιγοστές περιπτώσεις υπάρχει νέκρωση του νεύρου του δοντιού και ανάγκη ενδοδοντικής θεραπείας (απονεύρωσης). Όλες οι άλλες επιπλοκές είναι σπάνιες με τέτοιο τραύμα.

Χαλάρωση και μετακίνηση δοντιού

Αν το δόντι του παιδιού σας χαλαρώσει αλλά δεν μετακινηθεί, και ανάλογα με το πόσο κινείται το δόντι, ο οδοντίατρός σας θα πρέπει να το ακινητοποιήσει. Αυτό είναι καλύτερα να γίνεται τη μέρα του τραυματισμού.

Eάν το δόντι έχει μετακινήθει από την θέση του θα πρέπει να επανατοποθετηθεί και να σταθεροποιηθεί στη σωστή θέση την ίδια μέρα προτού μονιμοποιηθεί σε λανθασμένη θέση.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Συνήθως ακινητοποιούνται μόνο τα μόνιμα δόντια αλλά μερικές φορές ακόμη και τα παιδικά δόντια μπορεί να ακινητοποιηθούν εάν το κρίνει ο οδοντίατρος σας. Αυτό θα εξαρτηθεί από την ηλικία ,την συνεργασία του παιδιού αλλά και από το βαθμό χαλάρωσης του δοντιού.

Εμβύθιση νεογίλου δοντιού

Πολλές φορές μετά από πέσιμο σε σκληρή επιφάνεια μπορεί το μπροστινό δοντάκι του παιδιού σας να μετακινηθεί προς τα πάνω(να βυθιστεί) έτσι ώστε να φαίνεται μικρότερο λες και είναι κομμένο ή να εξαφανιστεί εντελώς μέσα στα ούλα. Αυτό το τραύμα ονομάζεται εμβύθιση.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Η πιο συνηθισμένη αντιμετώπιση είναι η υπομονή. Στις περισσότερες περιπτώσεις το βυθισμένο δοντάκι θα αναδυθεί σιγά-σιγά και θα πάρει την αρχική του θέση εντός 4 μηνών από το τραύμα χωρίς καμία επιπλοκή.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ:

Σε λιγοστές περιπτώσεις και ανάλογα με τη σοβαρότητα του τραύματος το δόντι μπορεί να κολλήσει (αγκυλωθεί) στην βυθισμένη θέση. Εάν αυτό συμβεί τότε πρέπει να αφαιρεθεί λόγω του ότι θα εμποδίσει την ανατολή του διάδοχου μονίμου δοντιού.

Το νεύρο του βυθισμένου δοντιού μπορεί να νεκρωθεί και το δοντάκι να μαυρίσει. Νεκρά δόντια αποτελούν εστία μόλυνσης και πολλές φορές η δημιουργία αποστήματος είναι γεγονός. Σε τέτοια περίπτωση το δόντι είναι καταδικασμένο στην εξαγωγή.

Η εμβύθιση ενός νεογιλού δοντιού προκαλεί βίαιη μετακίνηση του προς τα πάνω όπου βρίσκεται το μόνιμο διάδοχο δόντι. Ανάλογα με την κατεύθυνση μετακίνησης του νεογιλού δοντιού μπορεί να κτυπηθεί και το μόνιμο δόντι που βρίσκεται ακριβώς από κάτω. Εάν αυτό συμβεί τότε το διάδοχο δόντι μπορεί να παρουσιάσει κάποια κιτρινωπή ή λευκή κηλίδα στην επιφάνεια του. Σοβαρότερη αλλά ασυνήθιστη επιπλοκή αποτελεί η αλλαγή της πορείας ανατολής του μονίμου δοντιού ή ακόμα και η αγκύλωση του.

Εκγόμφωση μόνιμου δοντιού

Εκγόμφωση μονίμου δοντιού σημαίνει όταν το δόντι φύγει από τη θέση του και πέσει ολόκληρο με τη ρίζα:

Αυτή είναι η πιο επείγουσα κατάσταση στην οδοντιατρική. Αν το παιδί σας χτυπήσει με αποτέλεσμα να πέσει ολόκληρο το δόντι του, ενεργήστε ως εξής:

Τηλεφωνήστε στον οδοντίατρό σας.

Βρείτε το δόντι. Σιγουρευτείτε ότι κρατάτε το δόντι από το λευκό – τετραγωνισμένο μέρος (κορώνα) και όχι από τη ρίζα-μακρόστενο πιο σκούρο κομμάτι, για να μην καταστρέψετε τα κύτταρα της ρίζας τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία της επανατοποθέτησης του.

Αν το παιδί σας συνεργαστεί μαζί σας και διαθέτετε το σθένος προσπαθήστε να τοποθετήσετε το δόντι πίσω στο φατνίο του ώστε η ρίζα να διατηρηθεί υγρή με το αίμα και να διατηρηθεί η ζωτικότητα των κυττάρων της ρίζας. Κρατήστε το δόντι με τα δάκτυλά σας στη θέση του.

Αλλιώς φυλάξτε το δόντι σε κρύο γάλα και καταφύγετε αμέσως στον οδοντίατρό. Όσο νωρίτερα επανατοποθετηθεί τόσο το καλύτερο. Έρευνες δείχνουν πως αν το δόντι επανατοποθετηθεί μέσα στα πρώτα 30 – 40 λεπτά η επιτυχία της εμφύτευσης είναι μεγάλη.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ: Είναι συχνές και σοβαρές και αποτελούνται από νέκρωση του νεύρου του δοντιού, απορρόφηση της ρίζας του δοντιού με πρόωρη απώλεια του, αγκύλωση (δηλ. να κολλήσει) το δόντι με το κόκκαλο κτλ.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα νεογιλά δόντια δεν επανατοποθετούνται λόγω του πολύ μικρού ποσοστού επιτυχίας και του κινδύνου να τραυματίσουν το διάδοχο μόνιμο δόντι που είναι ακριβώς από κάτω.

Επιπλοκές στα νεογιλά τραυματισμένα δόντια:

Διάφορες επιπλοκές μπορεί να υπάρξουν ανάλογα με τη σοβαρότητα του τραύματος. Ακόμη και ήπια τραύματα μπορεί να προκαλέσουν επιπλοκές. Γενικά, χαλαρά ή εξαρθρωμένα δόντια παρουσιάζουν περισσότερες επιπλοκές από ότι τα σπασμένα δόντια.

Νέκρωση του νεύρου του δοντιού. Στην περίπτωση αυτή, το δόντι μπορεί να αρχίσει να σκουραίνει είτε αμέσως είτε μετέπειτα. Εν πάση περιπτώσει, το γκριζωπό χρώμα αποτελεί στο 50% ένδειξη νέκρωσης του νεύρου και η θεραπεία που θα πρέπει να ακολουθήσουμε είναι η απονεύρωση όταν πρόκειται για μόνιμα δόντια. Στα παιδικά δόντια η νέκρωση με μόλυνση αντιμετωπίζεται είτε με απονεύρωση είτε με εξαγωγή, αναλόγως διαφόρων παραγόντων. Ωστόσο, στα παιδικά δόντια το γκριζωπό αυτό χρώμα μπορεί μερικές φορές να είναι παροδικό και το δόντι να αποκτήσει και πάλι το φυσιολογικό του χρώμα μέσα σε 4 μήνες από την ημέρα του τραυματισμού. Αυτό είναι καλό σημάδι και δεν χρειάζεται οποιαδήποτε άλλη θεραπεία εκτός από παρακολούθηση του δοντιού.

Σημειωτέων ότι στενή παρακολούθηση είναι απαραίτητη στην περίπτωση τραυματισμένων παιδικών δοντιών λόγω της πιθανότητας να επηρεαστεί αρνητικά το διάδοχο μόνιμο δόντι από οποιεσδήποτε πιθανές επιπλοκές.

Άλλες επιπλοκές που μπορεί να υπάρξουν είναι:

• Eνασβεστίωση της ριζικής κοιλότητας – το δόντι γίνεται κιτρινωπό – καμία ανησυχία.
• Mόνιμη χαλάρωση του δοντιού και πρόωρη απόπτωσή του.
• Απορρόφηση της ρίζας και πρόωρη απόπτωση του.

Επιπλοκές τραυματισμένων δοντιών

Διάφορες επιπλοκές μπορεί να υπάρξουν ανάλογα με τη σοβαρότητα του τραύματος. Ακόμη και ήπια τραύματα μπορεί να προκαλέσουν επιπλοκές. Γενικά, χαλαρά ή εξαρθρωμένα δόντια παρουσιάζουν περισσότερες επιπλοκές από ό,τι τα σπασμένα δόντια.

Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν:

Νέκρωση του νεύρου του δοντιού. Στην περίπτωση αυτή, το δόντι μπορεί να αρχίσει να σκουραίνει είτε αμέσως είτε μετέπειτα. Εν πάση περιπτώσει, το γκριζωπό χρώμα αποτελεί συνήθως ένδειξη νέκρωσης του νεύρου και η θεραπεία που θα πρέπει να ακολουθήσουμε είναι η απονεύρωση όταν πρόκειται για μόνιμα δόντια. Στα παιδικά δόντια η νέκρωση αντιμετωπίζεται είτε με απονεύρωση είτε με εξαγωγή, αναλόγως διαφόρων παραγόντων. Ωστόσο, στα παιδικά δόντια το γκριζωπό αυτό χρώμα μπορεί μερικές φορές να είναι περιστασιακό και το δόντι μπορεί να αποκτήσει και πάλι το φυσιολογικό του χρώμα μέσα σε 4 μήνες από την ημέρα του τραυματισμού. Αυτό είναι καλό σημάδι και δεν χρειάζεται οποιαδήποτε άλλη θεραπεία εκτός από παρακολούθηση του δοντιού. Σημειωτέον ότι στενή παρακολούθηση είναι απαραίτητη στην περίπτωση τραυματισμένων παιδικών δοντιών λόγω της πιθανότητας να επηρεαστεί αρνητικά το διάδοχο μόνιμο δόντι από οποιεσδήποτε πιθανές επιπλοκές.

Άλλες επιπλοκές που μπορεί να υπάρξουν είναι απορρόφηση ρίζας, ενασβεστίωση της ριζικής κοιλότητας ή μόνιμη χαλάρωση του δοντιού και πρόωρη απόπτωσή του.

Επείγοντα περιστατικά

Πονόδοντος: (πόνος που προκαλείται μετά από ζεστό, κρύο ή σφήνωση τροφής)

Όταν το παιδί σας αισθανθεί πόνο μετά από γεύμα και κυρίως μετά από κατανάλωση κάποιου γλυκού ίσως αυτό να σημαίνει πως το παιδί σας έχει κάποιο δόντι με βαθιά κοιλότητα κοντά στον πολφό (νεύρο).

Τι πρέπει να κάνετε: Πείτε στο παιδί σας να βουρτσίσει το δόντι του και να αφαιρέσει κάθε τροφή που έχει παγιδευτεί στην κοιλότητα του συγκεκριμένου δοντιού χρησιμοποιώντας οδοντογλυφίδα ή οδοντικό νήμα. Φέρτε το παιδί σας χωρίς καθυστέρηση στο ιατρείο μας για εξέταση και παροχή της κατάλληλης θεραπείας. Όταν ο πόνος προκαλείται από σφήνωση τροφής το δόντι συνήθως χρειάζεται ένα απλό σφράγισμα. Ωστόσο, αν αγνοήσετε τα συμπτώματα και ο πόνος επαναληφθεί θα καταλήξει σε πιο έντονο και απότομο πόνο. Τότε θα χρειαστεί μια πιο χρονοβόρα θεραπεία όπως η απονεύρωση ή ακόμα και η εξαγωγή.

Έντονος, απότομος πόνος / πόνος στη διάρκεια της νύχτας:

Αν ο πόνος είναι απότομος, δηλαδή, προκαλείται χωρίς να έχετε μασήσει ή πιει κάτι, τότε η κατάσταση είναι πιο σοβαρή. Σημαίνει πως η κοιλότητα είναι πολύ βαθιά και άπτεται του πολφού (νεύρου) του δοντιού και πως έχει προκληθεί φλεγμονή σε ολόκληρο το νεύρο.

Τι πρέπει να κάνετε: Δώστε στο παιδί σας δυνατή αντιφλεγμονώδη φαρμακευτική- παυσίπονη αγωγή και τηλεφωνήστε μας. Η θεραπεία που θα επιλέξουμε σε περιπτώσεις όπου ο πόνος είναι απότομος και έντονος μπορεί να είναι η απονεύρωση που σημαίνει την αφαίρεση του νεύρου του δοντιού που έχει υποστεί τη φλεγμονή ή ακόμη και εξαγωγή ολόκληρου του δοντιού, αναλόγως διαφόρων “παραγόντων” σε σχέση με το δόντι.

Πονόδοντος που προκαλείται όταν μασάμε:

Σε περίπτωση που ο πονόδοντος δημιουργείται με μασητικές κινήσεις και μόνο, μπορεί να υπάρχει απόστημα στο δόντι. Συνήθως, το απόστημα εμφανίζεται στο τέλος της ρίζας μέσα στο οστό και μπορεί να μην γίνει αντιληπτό με γυμνά μάτια. Λόγω του ότι το απόστημα (κόκκινο βέλος στη δεξιά φωτογραφία) είναι συσσώρευση πύου (παχύρευστου υγρού) όταν ο ασθενής μασάει ,το δόντι κινείται προς το οστό και προκαλείται πόνος. Ακόμη, μπορεί να προκληθεί χαλάρωση του δοντιού ή ο ασθενής να νιώθει ότι το δόντι του είναι πιο ψηλό από τα υπόλοιπα.

Τι πρέπει να κάνετε: Θα πρέπει να επικοινωνήσετε μαζί μας την ίδια μέρα. Δόντι που φέρει απόστημα μπορεί να εξαπλώσει τη μόλυνσή του στους περιβάλλοντες μαλακούς ιστούς του προσώπου και να προκαλέσει οίδημα (φούσκωμα)σε μάγουλα και χείλη. Στα παιδιά, το οίδημα μπορεί να επεκταθεί γρήγορα προς το μάτι ή το φάρυγγα και αν δεν θεραπευθεί μπορεί να προκαλέσει σοβαρή μόλυνση του εγκεφάλου, έμφραξη του λάρυγγα και πνιγμό.

Θα εξετάσουμε και θα παράσχουμε την ανάλογη θεραπεία στο παιδί σας αλλά σίγουρα σε περιπτώσεις σαν κι αυτή η χορήγηση αντιβίωσης είναι απαραίτητη για τον τερματισμό της μόλυνσης.