Στοματικές έξεις

Θηλασμός δακτύλου και πιπίλας

Ο θηλασμός της πιπίλας και του δακτύλου είναι μια φυσική ανάγκη που ηρεμεί και χαλαρώνει το παιδί. Οι ψυχολόγοι λένε ότι ο παρατεταμένος θηλασμός της πιπίλας ή του δακτύλου σχετίζεται με κάποια μορφή μητρικής συναισθηματικής έλλειψης .Ακόμα ,αν το παιδί δεν θηλάσει την μητέρα του σε ικανοποιητικό βαθμό, τότε μπορεί να καταφύγει σε αυτές τις συνήθειες ώστε να ικανοποιήσει τις ανάγκες του για γαλήνη, ηρεμία και χαλάρωση. Παρόλα αυτά, οι γονείς πρέπει να είναι ενήμεροι ότι οι συνήθειες αυτές αν συνεχιστούν πέραν των 2 ετών παρεμβάλλονται με την φυσιολογική ανάπτυξη των γνάθων και συγκεκριμένα πιθανόν να προκαλέσουν σε άλλο βαθμό τα εξής:

• Προπέτεια των άνω προσθίων δοντιών
• Χασμοδοντία, δηλαδή άνοιγμα μεταξύ άνω και κάτω προσθίων δοντιών κατά την σύγκλειση
• Σταυροειδή σύγκλειση και ασυμμετρία προσώπου
• Λανθασμένη κατάποση με την γλώσσα να παρεμβάλλεται ανάμεσα στα μπροστινά δόντια κατά την κατάποση
• Προβλήματα ομιλίας ειδικά με στο γράμμα “ς”

Αν το οικογενειακό περιβάλλον το επιτρέπει, ξεκινήστε τις προσπάθειες για διακοπή των συνηθειών αυτών γύρω στην ηλικία των δύο ετών. Καλό είναι να αποφεύγετε τις προσβολές ή τις συγκρίσεις με άλλα παιδιά. Να θυμάστε ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό και έχει διαφορετικές ανάγκες.

Όταν το παιδί ωριμάσει και μπορεί να επικοινωνεί ικανοποιητικά, τότε μπορείτε να αρχίσετε να περιορίζετε την χρήση των συνηθειών αυτών. Βάλτε περιορισμούς ως προς το πότε και που δικαιούται το παιδί σας να εξασκεί τις συνήθειες αυτές, αντικαθιστώντας παράλληλα την απόλαυση που πέρνει το παιδί με άλλα πράγματα ,όπως να κρατά μαλακά ζωάκια, να διηγήστε περισσότερα παραμύθια ή να σας αγκαλιάζει περισσότερη ώρα την ώρα του ύπνου. Την ημέρα, μπορείτε να του δώσετε παιγνίδια που θα απασχολούν και τα δύο του χέρια, ή άλλες δραστηριότητες, ώστε να ξεχνιέται.

Ωστόσο, αν το παιδί σας συνεχίζει τις συνήθειες αυτές πέραν των 4 ετών, καλό είναι να το φέρετε στο ιατρείο. Πολλές φορές μόνο και μόνο που συζητάμε με το παιδί και το παροτρύνουμε να πετάξει την πιπίλα, μπορεί να σταματήσει την συνήθεια και από το ίδιο βράδυ μάλιστα. Αυτό βέβαια θα συμβεί αν το παιδί ήταν έτοιμο να το πράξει, απλά ήθελε βοήθεια. Αν το παιδί δεν το σταματήσει με το διάλογο και εφόσον το παιδί αποζητά από μόνο του τη βοήθεια μας, τότε μπορούμε να του προτείνουμε ένα ειδικό ακίνητο ορθοδοντικό μηχανισμό ο οποίος τοποθετείται στο στόμα για 6 – 9 μήνες και εμποδίζει το δάκτυλο να θηλάζεται. Συνήθως το παιδί σταματά αμέσως τη συνήθεια.

Σημαντική σημείωση: Δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση η απότομη και βάναυση διακοπή της συνήθειας του θηλασμού της πιπίλας ή του δακτύλου χωρίς την συγκατάθεση του παιδιού εφόσον κάτι τέτοιο θα προκαλούσε βαθύ ψυχολογικό τραύμα στο παιδί και καταφυγή σε άλλες πολύ χειρότερες στοματικές συνήθειες στην εφηβεία.

Περισσότερα στο: ‘Αρθρο για τον θηλασμό του δαχτύλου από την ψυχολόγο Τένια Μακρή.

Τρίξιμο των δοντιών

Αρκετές φορές μικρά παιδιά τρίζουν τα δόντια τους στη διάρκεια του ύπνου. Δεν γνωρίζουμε την αιτία αυτής της συνήθειας και δεν μπορούμε να βοηθήσουμε και πολύ αυτή την κατάσταση. Ωστόσο, αν το παιδί εξακολουθεί να έχει αυτή τη συνήθεια αφότου ανατείλουν τα μόνιμα δόντια και τα δόντια αυτά φέρουν τα σημάδια της τριβής/ισοπέδωσης των μασητικών επιφανειών τους, μπορεί να κατασκευαστεί ένας νάρθηκας και να δοθεί στο παιδί για χρήση κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αυτό ο νάρθηκας είναι ένα κινητό πλαστικό διαφανές κάλυμμα των δοντιών, που προστατεύει το σμάλτο των δοντιών από τη φθορά που συμβαίνει. Να θυμάστε πως τις περισσότερες φορές η συνήθεια αυτή φθίνει και μπορεί να εγκαταλειφθεί πλήρως ενόσω το παιδί μεγαλώνει και πλησιάζει στην εφηβεία.

Παρενόχληση των ούλων με τα νύχια

Η συνήθεια του παιδιού να παρενοχλεί τα ούλα του με τα νύχια του. Η συνήθεια αυτή μπορεί να προκαλέσει υφίζηση (πτώση) των ούλων και να φανερώσει τις ρίζες με συνέπεια την ευαισθητοποίηση της περιοχής και τη δημιουργία ουλίτιδας.

Στοματική αναπνοή

Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί, αν ένα παιδί μεγαλώνοντας συνεχίσει να αναπνέει από το στόμα αντί από τη μύτη. Η αναπνοή από το στόμα είναι παθολογική και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρείται ως φυσιολογική. Συνήθως, οφείλεται σε υπερμεγέθεις αμυγδαλές και κρεατάκια, αλλεργικές ρινίτιδες ή στραβό ρινικό διάφραγμα.

Πολλές φορές η στοματική αναπνοή μένει απαρατήρητη τόσο από το γονέα όσο και από τον παιδίατρο. Η χρόνια στοματική αναπνοή επηρεάζει αρνητικά την αύξηση του στοματογναθικού συστήματος, δημιουργώντας συνήθως ένα χαρακτηριστικό προσωπείο γνωστό ως αδενοειδές προσωπείο (δες φωτογραφία).

Αυτό συμβαίνει, γιατί όταν αναπνέουμε από το στόμα, η γλώσσα αντί να ακουμπάει στον ουρανίσκο, φωλιάζει στην κάτω γνάθο (εικόνα 1) για να ανοίγει η αεροφόρος οδός με αποτέλεσμα:

• το άνοιγμα ανάμεσα στα μπροστινά δόντια (χασμοδοντία – δες σελίδα 12, εικόνα 2)
• τη στένωση της άνω γνάθου, εφόσον δεν υποστηρίζεται από τη γλώσσα και τη δημιουργία σταυροειδούς σύγκλεισης (δες εικόνα 1)

Εκτός από τη σταυροειδή σύγκλειση, η χρόνια στοματική αναπνοή προκαλεί ελλιπή οξυγόνωση στον εγκέφαλο, ληθαργικότητα στο παιδί που διακρίνεται από το νωχελικό του βλέμμα, την κλίση της έξω γωνίας των ματιών του προς τα κάτω, τους γκρίζους κύκλους κάτω από τα μάτια του που είναι σημάδι υποξαιμίας, την εύκολη κόπωση και μειωμένη απόδοση στις αθλοπαιδιές και στο σχολείο και ελλειπή σωματική αύξηση, εφόσον η κατάσταση αυτή επηρεάζει τη ποιότητα του ύπνου του παιδιού και κατά συνέπεια μειώνει την παραγωγή της αυξητικής ορμόνης. Άμεση ανακούφιση του παιδιού με άρση της αιτίας/αιτιών που αναγκάζουν το παιδί να αναπνέει από το στόμα θα βοηθήσει αμέσως στη διόρθωση όλων των πιο πάνω προβλημάτων.

Καλό είναι να έχετε υπόψη σας ότι καμία ορθοδοντική παρέμβαση δεν μπορεί να έχει σταθερό αποτέλεσμα, αν το παιδί συνεχίσει να αναπνέει από το στόμα.