Οδοντικές ασθένειες

Οδοντική τερηδόνα

Η τερηδόνα είναι η πιο συχνή ασθένεια της παιδικής ηλικίας. Πέντε φορές πιο συχνή από το άσθμα και εφτά φορές πιο συχνή από τον αφθώδη πυρετό. Παγκόσμιος οργανισμός υγείας

Με το πέρασμα του χρόνου, το ποσοστό των δοντιών που τερηδονίζονται έχει μειωθεί σημαντικά λόγω της χρήσης φθορίου και της πληροφόρησης και ενημέρωσης που παρέχεται στο ευρύ κοινό. Ωστόσο, ακόμη και σήμερα στις αναπτυγμένες χώρες του δυτικού πολιτισμού ένα 80% του προβλήματος που αφορά τη τερηδόνα των δοντιών φαίνεται να επηρεάζει το 20% του πληθυσμού των κατώτερων κοινωνικο-οικονομικών στρωμάτων. Συμφώνα με διεθνείς επιδημιολογικές μελέτες 1 στα 4 παιδιά ηλικίας 5 ετών, 1 στα 2 παιδιά ηλικίας 12 ετών και 8 στους 10 εφήβους πάσχει από την νόσο της τερηδόνας. Στην Κύπρο δεν έχει διεξαχθεί στατιστική έρευνα σχετικά με το πιο πάνω θέμα. Από παρατηρήσεις που κάνουμε σε ασθενείς μας και μόνο στο ιατρείο θα λέγαμε πως η τερηδόνα των δοντιών είναι ένα φαινόμενο που εκδηλώνεται σε όλα τα παιδιά ανεξαρτήτως κοινωνικο-οικονομικών τάξεων. Ας ξεκινήσουμε, όμως επεξηγώντας το τι σημαίνει τερηδόνα των δοντιών.

Τι προκαλεί την τερηδόνα των δοντιών:

Η τερηδόνα των δοντιών είναι μία μικροβιακού τύπου ασθένεια των δοντιών που οφείλεται σε πολλαπλούς παράγοντες. Πρόκειται για το αποτέλεσμα της διενέργειας 4 παραγόντων όπως περιγράφεται και στο διάγραμμα.

Διατροφή

Η τερηδόνα των δοντιών προκαλείται από μικρόβια σε συνδυασμό με τροφή (σάκχαρο ή άμυλο) που έρχονται σε επαφή με τα δόντια. Έπειτα από ένα γεύμα, τα μικρόβια προκαλούν ζύμωση του σακχάρου και αμύλου των τροφών και παράγουν οξέα. Τα οξέα τότε παραμένουν στο σμάλτο των δοντιών και διαλύουν το ασβέστιο που υπάρχει στην εξωτερική του επιφάνεια.

Η δράση των επιβλαβών οξέων διαρκεί μόνο 20 λεπτά έπειτα από κάθε γεύμα. Στη συνέχεια, η ποσότητα του ασβεστίου που χάθηκε από τα δόντια επιστρέφει στην επιφάνεια. Η παλινδρόμηση αυτή του ασβεστίου από τα δόντια στο σάλιο και αντίστροφα επαναλαμβάνεται κάθε φορά που τρώμε. Όταν αυξάνεται η συχνότητα λήψης τροφής, για παράδειγμα, παιδιά που μασουλάνε ακατάπαυστα κατά τη διάρκεια της ημέρας, παράγονται μονίμως οξέα και κατά συνέπεια παρατηρείται έλλειψη ασβεστίου στα δόντια που καταλήγει σε κοιλότητα στα δόντια δηλ. τερηδόνα. Είναι απαραίτητο τα γεύματα να λαμβάνονται κατά τακτά χρονικά διαστήματα ώστε να υπάρχουν διαλείμματα μεταξύ τους για να μπορεί ο οργανισμός να αποκαθιστά την απώλεια ασβεστίου στα δόντια με τη λήψη τροφής. Έρευνες δείχνουν πως η συχνότητα λήψης τροφής μέχρι 6 φορές ημερησίως δεν αυξάνει τον κίνδυνο τερηδόνας των δοντιών.

Μικρόβια

Ο δεύτερος παράγοντας και πιθανόν ο πιο σημαντικός σύμφωνα με σύγχρονες έρευνες είναι ο αριθμός συγκεκριμένων μικροβίων που προκαλούν τερηδόνα. Αν ο αριθμός των μικροβίων αυτών αυξηθεί, αυξάνεται και η πιθανότητα να τερηδονιστούν τα δόντια.

Πρόσφατες έρευνες δείχνουν πως τα μικρόβια μεταφέρονται από το σάλιο της μητέρας στο βρέφος προτού καν ξεπροβάλει το πρώτο του δόντι. Έχει αποδειχθεί ακόμη πως αν η μητέρα διαθέτει αυξημένο αριθμό μικροβίων στο στόμα (χαλασμένα δόντια, ουλίτιδα) μπορεί και το παιδί της να αποκτήσει αυξημένο αριθμό μικροβίων και να αντιμετωπίζει έτσι υψηλό κίνδυνο για τερηδόνα. Η μετάδοση μικροβίων από μητέρα σε παιδί συνήθως συμβαίνει όταν το παιδί είναι ηλικίας λίγων μηνών έως και τριών ετών.

Οι συμβουλές που ακολουθούν είναι πολύ σημαντικές:

• Μην φιλάτε τα βρέφη στο στόμα και μην χρησιμοποιείτε από κοινού κουζινικά εργαλεία (κουτάλια, ποτήρια, κλπ.) για αποφυγή της μετάδοσης βακτηρίων μέσω του σάλιου.
• Ξεκινήστε να βουρτσίζετε τα δόντια του παιδιού σας από ηλικία ενός έτους. Έχει αποδειχθεί πως αν το βούρτσισμα ξεκινήσει σε αυτή την ηλικία το παιδί θα έχει λιγότερα χαλασμένα δόντια στη συνέχεια. Η συνήθεια του βουρτσίσματος σε αυτή την ηλικία μπορεί να μειώσει τον αριθμό των μικροβίων από τα πρώτα κιόλας στάδια ανάπτυξής τους.
• Οι μητέρες να επισκέπτεστε τον οδοντίατρό σας τακτικά και να διατηρείτε καλή στοματική υγιεινή για να μειωθεί ο αριθμός των δικών σας μικροβίων.

Ξενιστής

Ευαίσθητο δόντι. Συνωστισμένα δόντια και δόντια με βαθιές και στενές οπές, αύλακες και σχισμές συγκεντρώνουν υπολείμματα φαγητών και δυσχεραίνουν το βούρτσισμα. Επίσης, δόντια με ανατομικές ανωμαλίες όπως υποπλασία του σμάλτου περιέχουν λιγότερη ποσότητα ασβεστίου και είναι ευάλωτα στο να χαλάσουν.

Σάλιο. Η μειωμένη έκκριση σάλιου βοηθά στην ανάπτυξη και συσσώρευση μικροβίων. Επίσης, η αυξημένη οξύτητα στο σάλιο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο τερηδόνας των δοντιών. Παρέχουμε ένα ειδικό τεστ σάλιου για να αξιολογήσουμε την ποιότητα και τον τύπο του σάλιου του παιδιού σας.

Πρώιμη τερηδόνα της νεογιλής (παιδικής) οδοντοφυίας σοβαρής μορφής (Σύνδρομο του μπιμπερό)

Μια από τις μεγαλύτερες απειλές της στοματικής υγείας του παιδιού σας είναι η χρήση μπιμπερό που περιέχει γάλα, χυμό ή τσάι κατά τις νυκτερινές ώρες. Αν το παιδί σας αποκοιμηθεί έχοντας το μπιμπερό στο στόμα τα δόντια του θα μουλιάζουν για ώρες σε ένα σακχαρώδες υγρό (γάλα, χυμό ή τσάι), που μπορεί να προκαλέσει σοβαρής μορφής καταστροφή στα δοντια γνωστής με την ονομασία “Σύνδρομο Μπιμπερό” (σήμερα αποκαλείται πρώιμη παιδική τερηδόνα). Κατά τη διάρκεια της ημέρας, ο ίδιος χυμός ή γάλα διαλύεται γρήγορα από το σάλιο και καταπίνεται. Κατά τις νυκτερινές ώρες ύπνου, ωστόσο, οι διεργασίες της κατάποσης και έκκρισης σάλιου επιβραδύνονται και δίδεται έτσι στο σάκχαρο άφθονος χρόνος συνέργειας με τα μικρόβια που υπάρχουν στο στόμα και παραγωγής οξέων που καταστρέφουν τα δόντια και προκαλούν την τερηδόνα. Το σύνδρομο του μπιμπερού μπορεί να εμφανιστεί από ηλικία 12 μηνών και να καταλήξει σε ολοσχερή φθορά κυρίως των άνω μπροστινών δοντιών καθώς και των οπίσθιων δοντιών εντός ολίγων μηνών και έτσι να επηρεάσει αρνητικά την εμφάνιση, μασητική ικανότητα και ικανότητα ομιλίας του παιδιού. Άϋπνες νύχτες είναι το σύνηθες επακόλουθο του ισχυρού πονόδοντου.

Τα ακόλουθα θα πρέπει να τηρούνται ώστε να αποφύγετε την ανάπτυξη του συνδρόμου του μπιμπερό:

• Μην κοιμίζετε το παιδί σας το βράδυ δίνοντας του το μπιμπερό στο κρεβάτι. Τελευταία πράξη πριν τον ύπνο πρέπει να είναι το βούρτσισμα, όχι το μπιμπερό.
• Σταματήστε τον παρατεταμένο θηλασμό με μπιμπερό κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Ξεκινήστε να βουρτσίζετε τα δόντια του παιδιού σας από ηλικία ενός έτους.
• Επισκεφθείτε για πρώτη φορά τον παιδοδοντίατρο όταν το παιδί γίνει ενός έτους.

Ουλίτιδα

Ουλίτιδα είναι η φλεγμονή των ούλων που προκαλείται λόγω της ύπαρξης αυξημένης βακτηριακής πλάκας στα δόντια. Τα ούλα εμφανίζουν ερεθισμό, πρήξιμο και αιμορραγούν εύκολα. Η μακροχρόνια ουλίτιδα προκαλεί περιοδοντίτιδα, δηλαδή απώλεια του οστού γύρω από το δόντι, χαλάρωση του δοντιού και πιθανή απώλειά του. Το σωστό βούρτσισμα και η χρήση οδοντικού νήματος είναι μέτρα πρόληψης κατά της ουλίτιδας. Επίσης, ορισμένα αντιμικροβιακά στοματικά διαλύματα, τα οποία θα πρέπει να χρησιμοποιούνται έπειτα από σύσταση του οδοντιάτρου μπορεί να μειώσουν την ουλίτιδα.